Je zou minstens zeventig try-outs van je oudejaarsshow spelen. In oktober zat er vanwege de coronamaatregelen maximaal 150 man in de zaal waar normaal 600 mensen terechtkunnen. Beland je dan voor je gevoel nog wel in een warm bad?
"Vergelijk het met een feestje dat je hebt georganiseerd en waarop je je hebt verheugd. Hoe drukker, hoe gezelliger! Zo werkt het ook bij een voorstelling die op humor drijft. Humor is net zo aanstekelijk als een agressief virus. Het is een groepsproces. Mensen lachen in een groep dertig keer sneller dan in hun eentje."
Is het dan harder werken om de juiste sfeer bij het handjevol publiek in de zaal te laten overslaan?
"Je komt in een driekwart lege theaterzaal nergens mee weg. Dat is ook een pluspunt. Je wordt gedwongen om alleen de echt goede grappen voor je voorstelling te selecteren. De reacties vanuit de zaal zijn anders: directer en misschien wel eerlijker. Maar dat kost wel extra energie en dat is niet altijd even leuk. Het is wel zo lekker om op het podium de wind in de rug te voelen."
Martijn Koning schijnt nog volop bezig te zijn met de verwerking van de niet echt geslaagde oudejaarsconference van 2019 voor RTL4. Hij heeft jij je wel direct gefeliciteerd toen dit voorjaar bekend werd dat jij zijn opvolger bent?
"Nee, maar ik heb goed contact met Martijn hoor. Een sympathieke gast. Zal ik je een geheimpje verklappen? In 2018 wist ik al dat ik dit jaar de oudejaarsconference zou gaan spelen. Het was puur uit zelfbescherming dat ik het in 2019 niet deed: ik wil niet elk jaar een oudejaarsshow doen, anders dreigt de tank leeg te raken en begint het creatieve motortje te pruttelen. Gelukkig doet RTL hierover niet moeilijk."
In 2017 en 2018 deed je anders wel twee oudejaarsconferences achtereen voor RTL4.
"Achteraf gezien was dat te veel van het goede. In 2017 dacht ik al: moet ik het volgend jaar wéér gaan hebben over Donald Trump en Geert Wilders. Die gedachte ging gepaard met een diepe zucht. Dat zegt wel wat. Dus ik had misschien beter in 2018 een adempauze kunnen inlassen. De oudejaarsconference is niet zomaar een voorstelling die je even naast je andere shows in elkaar zet. Het is net als met het aantrekken van een mooie jas: die moet passen, anders is het niks."
Een oudejaarsconference verzorgen is een aparte tak van sport?
"Ja. Als Youp van ’t Hek zegt: ik heb wel weer zin om een oudejaarsconference te doen, dan krijgt hij voorrang op NPO1. Van de cabaretiers die de afgelopen tien jaar de oudejaarsconference mochten doen in zijn afwezigheid, paste een groot deel de jas niet. Marc-Marie, Theo Maassen, Herman Finkers en zowat alle overige cabaretiers heb ik deze drie dingen horen bekennen: 1: zo’n oudejaarsconference was geweldig om te spelen; 2: het was wel veel moeilijker dan ik vooraf had gedacht; en 3: dit wil ik nooit meer doen. Claudia de Breij is een ander verhaal: zij lijkt me absoluut een blijver voor deze eervolle theatervorm."
Voor Youp van ’t Hek wordt het dit jaar ook zijn tiende oudejaars op tv. Hij heeft wel een slag om de arm gemaakt: als hij de sfeer niet goed krijgt doordat de zaal maar voor een kwart gevuld mag zijn, dan neemt hij 1 december het besluit of hij zijn voorstelling Korrel Zout wel of niet op tv wil laten uitzenden. Maak jij een soortgelijk voorbehoud?
"Welnee. Ik ga me niet neerleggen bij de coronacrisis. Bij een crisis werkt het net als met de evolutie: wie zich het best aanpast, overleeft. Ik ben ervan overtuigd dat ik me prima kan aanpassen als theatermaker. Al moeten theaters dicht, mijn oudejaarsconference gaat hoe dan ook door. Ik heb vijf verschillende eindejaarsscenario’s klaarliggen."
Welke zijn dat?
"Een scenario van een totale lockdown, een scenario van maximaal 30 personen in de zaal, een scenario in de buitenlucht, en zelfs een scenario met teststraten en testlabs. Verder heb ik een grote circustent klaarstaan die in een mum van tijd kan worden opgezet in alle uithoeken van het land, daar waar er groen licht is. In juni, toen maximaal 30 man een voorstelling mocht bijwonen, heb ik die capaciteit verdrievoudigd, door in Den Bosch zelf een openluchttheater te bouwen met drie zalen. Dat ging prima. Ik ben dus op zowat alles voorbereid."
Zit er veel verschil tussen het theaterpubliek van jou en dat van Youp?
"Nou en of. Om te beginnen: zijn publiek is minstens een jaartje of dertig ouder. Mijn publiek zal sowieso eerder naar het theater komen, bij het publiek van Youp zal die aandrang iets minder zijn. Youps aanhang zit toch meer in de corona-risicogroep."
In hoeverre zijn de kijkcijfers belangrijk voor jou?
"De media maken er altijd een wedstrijd van. Totale onzin. Of NPO1 nou een oudejaarsconference uitzendt van Youp of van een ander, die hele slag om de kijkcijfers is bij voorbaat een oneerlijke krachtmeting. Dat de media er zo de nadruk opleggen, heeft alles te maken met traditionele nieuwsarmoede rond de jaarwisseling. NPO1 heeft nu eenmaal twee tot drie keer zo veel marktaandeel als RTL4 of SBS6, omdat die zender op knopje 1 van je afstandsbediening zit. En de meeste kijkers laten hun tv lekker op 1 staan omdat ze domweg vergeten zijn waar hun afstandsbediening ligt. Dat scheelt soms bijna een half miljoen kijkers. De kijkers die op oudejaarsavond blijven hangen op NPO1 zijn vooral 50-plussers. Daar zit niet de hoofdmoot van mijn publiek."
Benieuwd naar de rest van het interview? Lees het in de nieuwste Playboy of bekijk het gratis op Blendle.
- Libben Reeskamp
- Sushilla.nl