Als de Derde Wereldoorlog érgens uitbreekt, is het in Estland. Het ontwikkelde zich van arme, onderdrukte Sovjetstaat tot een welvarende en onafhankelijke voorloper op het gebied van technologie. Een doorn in het oog van Poetin.
Een ijskoude, 800 meter brede rivier slingert tussen Estlands twee na grootste stad, Narva, en de Russische buitenpost Ivangorod. Sinds het eind van de 20e eeuw is het een van de meest populaire grensovergangen tussen Rusland en de vijf aangrenzende NAVO-landen. In Narva wonen meer Russen dan in Ivangorod. Voor hen was de keuze tussen Poetin en een van de meest Amerika-gezinde, technologisch vooruitstrevende landen ter wereld snel gemaakt. Ze wonen liever hier dan in hun vaderland.
@backlink(208963)
Het kleine Estland is een van Poetins grootste vernederingen. Het landje werd in 1991 onafhankelijk verklaard en wist zich te ontwikkelen van armoedige natie – riolering en telefoonbereik was er nauwelijks – tot een welvarend land met de allernieuwste technologische snufjes.
Dit staat haaks op de economische en geopolitieke malaise en isolatie van Moskou. Tot 2014, toen Rusland Oekraïne binnenviel en de Krim innam (met het excuus dat het gebied ooit Russisch was en de etnische Russen die er nog woonden weer bij Rusland wilden horen), nam niemand Poetins plannen om Narva, of zelfs heel Estland, in te nemen serieus. Estland is lid van de Europese Unie en de NAVO, dus een militaire actie van Poetin zou oorlog met het Westen betekenen. Onder normale omstandigheden zou Artikel 5 van het NAVO-verdrag dan intreden, wat de sterkste legers van het Westen verplicht om gezamenlijk hun medelid te verdedigen. Maar dit zijn geen gewone omstandigheden.
Fake News
De Verenigde Staten hebben een president gekozen die vraagtekens zet bij het NAVO-verdrag en liever Arnold Schwarzenegger zwartmaakt dan ook maar een kwaad woord over Poetin spreekt. een anti-Oekraïense sfeer op te zetten onder de Russen in de Krim door ze fake news te voeren. Nu doen ze hetzelfde met Narva: ze verspreiden leugens en nepnieuws via radio, televisie en social media. Het doel op korte termijn is om het zelfvertrouwen en gevoel van veiligheid van de Russen in Estland aan het wankelen te brengen.
Wat ze op lange termijn willen, zoals meerdere Oost-Europa-experts me hebben uitgelegd, is beangstigend. De ‘wat als’-scenario’s worden steeds heftiger. Moet de NAVO Rusland op de vingers tikken voor Estland? Voelt president Trump zich geroepen om jonge Amerikanen het slagveld op te sturen voor nóg een ander land? Of keurt de NAVO de invasie af, net als de annexatie van de Krim, maar sturen ze geen militaire troepen om de grens te bewaken uit angst voor een nog groter conflict?
@backlink(208975)
Dat de spanningen hoog oplopen zag ik pas echt goed op de dag dat ik arriveerde. Het was Taasiseseisvumispäev, de dag van het onafhankelijkheidsherstel, een feestdag ter herdenking van de officiële afscheiding na een 51 jaar durend Sovjet- en naziregime. Die avond was er in Tallinn een rockconcert met vuurwerk en een speech van de burgemeester. Maar in Narva, waar meer dan 80 procent van de bevolking etnisch gezien Russisch is, waren geen herdenkingen. Geen vuurwerk. Geen concerten. Zoals de Russische tolk die ik had ingehuurd vertelde: ‘Het is een feestdag voor de Estlanders. Voor ons is het gewoon een dag als alle andere. Wij zijn anders.’